برنامههای امام صدر ناشی از نگاه فرادینی و فرامرزی اوست
دکتر سهیل اسعد، عضو هیات علمی جامعة المصطفی نیز در بخشی از سخنان خود با اشاره به سختی تعریف مفهومها در مسائل انسانی گفت: تعاریف در مسائل انسانی و اجتماعی تعاریف سختی است و اختلاف میان دانشمندان و علما و کتب مطرح در نگاه به این مفاهیم مطرح است. به همین دلیل شاید نتوان با دقت گفت که ناسیونالیسم چیست و نگاه اسلام نسبت به آن چه هندسهای دارد؟ پژوهش چندانی نیز در این موضوع انجام نشده است.
وی افزود: مفاهیم و محورهایی در اسلام وجود دارد که میتوانند به عنوان مقدمهای برای چارچوب تئوریک در بحث از ملی گرایی و جهان وطنی مطرح شوند. نخست اینکه ما در اسلام مفهوم امت اسلامی را داریم. رویکرد اسلام به مفهوم امت اسلامی ایدئولوژیک و فکری است و نه جغرافیایی. منظور امیرالمومنین هم از امت معنای ایدئولوژیک دارد. ایشان در نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر میفرمایند که مردم یا در دین با تو مشترکند یا در خلقت. این هم معیاری برای تشکیل امت اسلامی است. عناصر و اعضای امت اسلامی ارتباطی ایدئولوژیک دارند نه ارتباط جغرافیایی و حتی تاریخی.
سهیل اسعد ادامه داد: تفاوتی میان ناسیونالیسم به معنای اعتراف به مرزهای جغرافیایی و حب وطن وجود دارد. نگاه اسلام به این بحث حذف تمام مرزهاست. اسلام به عناوین اعتباری هیچ اعتنایی نمیکند، چرا که اصل پیغام اسلام برای فطرت انسان است که مشترک بین تمام اعضای خانواده بشری است و این فطرت مقید به زمان و مکان نمیشود. فطرت تنها چیزی است که تمام مرزها را توانسته حذف کند و این بسیار زیباست که در انسان چیزی داریم که میتواند تمام مرزها را حذف کند.
برنامههای امام صدر ناشی از نگاه فرادینی و فرامرزی اوست
سهیل اسعد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امام موسی صدر روی دشمن کار زیادی کرده است و بسیار مواظب است تا دشمن وارد مناسبات اسلامی و انسانی ما نشود. به باور او دشمن هیچ اعتنایی به ناسیونالیسم ما و حدود و مرزهای جغرافیایی در دشمنی با ما نکرده است. یعنی وقتی که ملتهای اسلامی را درنظر میگیرد هیچ اعتنایی به مرزها جغرافیایی نمیکند. مثلا میگوید هلال شیعی.
عضو هیات علمی جامعة المصطفی در ادامه با اشاره به این نکته دشمنان اسلام در تجربه تفرقه افکنی خود موفق نبودهاند، گفت: دشمنان اسلام اعتراف به مرزها، ملیتها و نژادها نمیکنند. چون اینها تجربه تفرقه ملیتی و نژادی را داشتند، اما پیروز نشدند و به دلیل همین عدم پیروزی تمام تلاش خود را روی زدن چیزی گذاشتند که در اسلام اصلی محوری است.
سهیل اسعد گفت: نگاه و برنامهریزی امام موسی صدر بین المللی است، اما نقش اجرایی خود را در لبنان میدید. امام صدر پس از درگذشت علامه شرف الدین برای رهبری شیعیان لبنان از ایران به این کشور سفر کرد. سیره امام صدر نشان میدهد که باید بین مسائل تئوریک و نقش اجرایی فرق گذاشت، یعنی باید افق را گسترده دید اما کار اجرایی با توجه به زیربناها باشد.
این مدرس فلسفه و عرفان همچنین به یکسان بودن سیره نظری و عملی امام صدر اشاره کرد و ادامه داد: برای رسیدن به توصیف دقیق از شخصیت امام صدر باید جدا از سخنانش، رفتار و سیرهاش را نیز بررسی کرد. او در ایام حضور در لبنان سفرهای مهمی به دیگر کشورها داشت و تاثیر مهمی نیز در آغاز حرکتهایی گذاشت که بعدها بین المللی شدند. این موارد نشان میدهد که افق امام صدر جهانی بود و خود را محدود به یک کشور نمیدید. حتی برای حل مشکلات داخلی لبنان نیز از ظرفیتهای بینالمللی استفاده میکرد. دیدار او با پاپ برای حل مشکلات لبنان در دوره جنگهای داخلی مثال خوبی است.
اسعد همه برنامههای امام صدر را ناشی از نگاه فرادینی و فرامرزی او دانست و گفت: امام صدر از تاسیس مدارس ملی صدر در قم، تاسیس نشریه مکتب اسلام، تاسیس جمعیت البر و الاحسان در لبنان، تاسیس مدرسه صنعتی جبل عامل، تاسیس بیت الفتات، تا تاسیس بیت الندوة، نگاه فراناسیونالیستی و فرا دینی خود را نشان میدهد. نگاه او به انسانها نیز فرامذهبی و فرادینی است. حتی در برنامه تقویتش برای اقتصاد، سلامت، علم و صنعت نیز این مساله فرامذهبی را در نظر میگرفت.